Hai đứa trẻ - Thạch Lam

Bố cục

  - Phần 1 (từ đầu đến cười khanh khách): Cảnh phố huyện lúc chiều xuống.

  - Phần 2 (tiếp đến cảm giác mơ hồ không hiểu nổi): Cảnh phố huyện về đêm.

  - Phần 3 (còn lại): Cảnh chuyền tàu đêm đi qua phố huyện.

Nội dung chính

   Thạch Lam đã thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía niềm xót thương với những kiếp sống cơ cực quẩn quanh, tăm tối ở phố huyện nghèo những ngày trước Cách mạng. Đồng thời ông cũng biểu lộ sự trân trọng ước vọng đổi đời mơ hồ trong họ.

Câu 1 Cảnh vật trong truyện được miêu tả trong thời gian và không gian như thế nào?

Trả lời:

- Thời gian từ chiều muộn đến hết đêm.

- Không gian phố chợ của huyện nghèo đối lập giữa ánh sáng và bóng tối.

  + Cảnh ngày tàn.

  + Cảnh chợ tàn.

  + Khung cảnh phố huyện khi đêm xuống tối tăm, đơn điệuC

Câu 2:Thạch Lam miêu tả cuộc sống và hình ảnh những người dân phố huyện ra sao?

Trả lời:

- Mẹ con chị Tí: ngày mò cua bắt ốc, tối dọn hàng nước nhưng cũng chẳng ăn thua gì.

- Bà cụ Thi: cất lên tiếng cười duy nhất trong truyện nhưng lại hơi điên và uống rượu.

- Những đứa trẻ nghèo: nhặt nhạnh những gì còn sót lại ở khu chợ nghèo.

- Gánh phở bác Siêu ế ẩm, bác phải gánh vào làng; gia đình bác xẩm ế khách, ngủ gục trên manh chiếu, thằng con nhỏ bò ra cát nghịch bẩn.

=> Cuộc sống nghèo khổ, tù đọng, buồn tẻ, đáng thương của những kiếp người tàn.

Câu 3:Phân tích tâm trạng Liên, An trước khung cảnh thiên nhiên và bức tranh đời sống phố huyện.

Trả lời:

Tâm trạng của Liên trước khung cảnh phố huyện:

- Tâm trạng của Liên khi chiều tàn:

   + Cái buồn của buổi chiều quê thấm thía vào tâm hồn ngây thơ của chị; bóng tối ngập đầy dần trong đôi mắt Liên.

   + Ngồi yên lặng ngắm phố huyện lúc hoàng hôn buông xuống.

   + Thương mấy đứa trẻ nghèo nhưng không có tiền mà cho chúng.

   + Vội dọn hàng vì vâng lời mẹ dặn.

- Tâm trạng lúc đêm khuya:

   + Nhớ những kỉ niệm đẹp và cuộc sống sung túc khi còn ở Hà Nội: được đi chơi bờ hồ, được ăn kem, nhớ về một vùng sáng rực.

   + Yên lặng dõi theo những mảnh đời tàn tạ xung quanh ở phố huyện.

   + Thèm phở bác Siêu nhưng không dám ăn vì đó là món quà xa xỉ.

   + Cùng em hướng lên ngắm nhìn trời sao nhưng nhanh chóng mỏi trí nghĩ và quay về mặt đất phủ đầy bóng tối.

Câu 4 :Hình ảnh đoàn tàu trong truyện đã được miêu tả như thế nào? Vì sao chị em Liên và An cố thức để được nhìn chuyến tàu đêm đi qua phố huyện? 

Trả lời

- Hình ảnh đoàn tàu:

 + Đây là hoạt động cuối cùng của đêm.

 + Âm thanh náo động với tiếng còi rít khi vào ga, mạnh mẽ rầm rộ đi tới.

 + Tràn ngập ánh sáng với các của kính sáng trưng, đồng và kền lấp lánh, lố nhố những người…

- Liên và An cố thức để được nhìn chuyến tàu đêm đi qua vì:

 + Đoàn tàu đẹp đẽ, náo động, hấp dẫn.

 + Sâu xa hơn, đoàn tàu gợi đến một thế giới khác vui vẻ, hạnh phúc, giàu có, khác hẳn với cuộc sống tù đọng, buồn tẻ và nghèo nàn ở phố huyện.

 + Đoàn tàu là hi vọng và là giấc mơ của hai chị em Liên và An.

Câu 5:Anh chị có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả và giọng văn của Thạch Lam?

Trả lời:

Nghệ thuật đặc sắc trong truyện:

- Truyện đậm chất trữ tình, truyện không có cốt truyện nhưng vẫn hấp dẫn bởi giàu chất thơ và lấp lánh tình người.

- Nghệ thuật đối lập (giữa ánh sáng và bóng tối), nhiều chi tiết đắt giá, hình ảnh biểu tượng.

- Giọng văn nhẹ nhàng, nhỏ nhẹ nhưng thấm thía, đầy yêu thương.

- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật tài tình.

Câu 6:Qua truyện ngắn Hai đứa trẻ, Thạch Lam muốn phát biểu tư tưởng gì?

Trả lời

Truyện ngắn Hai đứa trẻ thấm đẫm tư tưởng nhân đạo:

- Xót thương những con người sống nghèo khổ, quẩn quanh.

- Cảm thông, trân trọng mong ước của những con người nghèo khổ về một cuộc sống tươi sáng hơn.