Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận phân tích và so sánh

Câu 2 :Cho đoạn văn:

   Chớ tự kiêu tự đại. Tự kiêu tự đại là khờ dại. Vì mình hay, còn nhiều người khác hay hơn mình. Mình giỏi, còn nhiều người giói hơn mình. Tự kiêu tự đại tức là thoái bộ. Sông to, biển rộng thì bao nhiêu nước cũng chứa được, vì độ lượng của nó rộng và sâu. Cái chén nhỏ, cái đĩa cạn thì một chút nước cũng dầy tràn, vì độ lượng của nó hẹp nhỏ. Người mà tự kiêu tự mãn thì cũng như cái chén, cái đĩa cạn.

(Hổ Chí Minh - Cần kiệm liêm chỉnh)

a. Đoạn trích trên sử dụng những thao tác lập luận nào?

b. Phân tích mục đích, tác dụng và cách kết hợp các thao tác lập luận trong đoạn trích.

c. Anh (chị) rút ra kết luận gì về việc vận dụng nhiều thao tác lập luận trong một bài/đoạn văn?

Trả lời:

Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi:

   + Đoạn trích sử dụng TTLL so sánh và phân tích.

   + Mục đích: làm sáng tỏ luận điểm (chớ tự kiêu tự đại)

   + Tác dụng: tăng hiệu quả thuyết phục người nghe/đọc.

   + Trong đó, phân tích là thao tác chủ đạo còn so sánh là thao tác hỗ trợ.

Câu 2 :Lựa chọn một bài thơ (hoặc bài văn) mà anh (chị) yêu thích để viết bài luận bàn về một trong những vẻ đẹp của nó. Trong bài viết có yêu cầu vận dụng kết hợp thao tác lập luận phân tích và lập luận so sánh.

Vận dụng kết hợp phân tích và so sánh, viết đoạn văn bàn về vẻ đẹp của một bài thơ:

VD: Viết đoạn văn bàn về những vẻ đẹp của hình tượng bà Tú trong bài thơ Thương vợ.

   a. Coi đoạn văn đã viết là một bộ phận của một bài văn hoàn chỉnh và cho biết:

     - Chủ đề của bài văn: bàn về vẻ đẹp của hình tượng bà Tú trong bài thơ Thương vợ.

     - Để làm sáng tỏ chủ đề, cần triển khai những luận điểm sau:

       + Giới thiệu nhà thơ Tú Xương, bài thơ Thương vợ và hình tượng bà Tú.

       + Những vẻ đẹp của hình tượng bà Tú.

       + Nghệ thuật xây dựng hình tượng bà Tú.

       + Khẳng định vẻ đẹp của hình tượng bà Tú và liên hệ, bày tỏ cảm nghĩ của bản thân.

    - Đoạn văn làm sáng tỏ luận điểm những vẻ đẹp của hình tượng bà Tú ở phần thân bài.

   b. Để làm sáng tỏ luận điểm những vẻ đẹp của hình tượng bà Tú, cần triển khai hai luận cứ:

       + Nỗi vất vả, gian truân, nhọc nhằn của bà Tú.

       + Những đức tính tốt đẹp của bà Tú.

     - Cần vận dụng thao tác phân tích và so sánh để triển khai luận điểm:

       + Phân tích để thấy rõ các khía cạnh ở hình tượng bà Tú,

       + Phân tích những tín hiệu nghệ thuật để tổng hợp nội dung;

       + So sánh để chỉ ra tương đồng giữa vẻ đẹp của bà Tú với những những hình tượng phụ nữ khác trong ca dao, trong thơ Hồ Xuân Hương.

     - Có thể sử dụng phân tích là thao tác chính, so sánh là thao tác hỗ trợ. 

     - Cần sử dụng hài hòa, logic, liên kết giữa thao tác.