Ông lão đánh cá và con cá vàng - A. Pu-skin

Bố cục: 3 đoạn

- Đoạn 1 (Từ đầu ... đến “kéo sợi”): Giới thiệu nhân vật và tình huống truyện.

- Đoạn 2 (Tiếp theo ... đến “ý muốn của mụ”): Sự đền ơn của cá và lòng tham của mụ vợ.

- Đoạn 3 (Còn lại): Sự trừng trị của cá vàng.

Nội dung chính: Ca ngợi lòng biết ơn đối với những người nhân hậu. Phê phán, nêu ra bài học đích đáng cho thói nhu nhược, tham lam, bội bạc.

Câu 1

Trả lời câu 1 (trang 96, SGK Ngữ văn 6, tập 1):

- Trong truyện, có 5 lần ông lão ra biển gọi cá vàng.

- Tác dụng của biện pháp lặp lại này là: mang tính chất tăng tiến có tác dụng khắc sâu, tô đậm tính cách nhân vật (sự phản ứng của biển cả, thái độ của cá vàng và sự tham lam của mụ vợ).

Câu 2

Trả lời câu 2 (trang 96, SGK Ngữ văn 6, tập 1):

Năm lần ông lão ra biển gọi cá vàng, biển thay đổi như sau:

- Lần 1: biển gợn sóng êm ả.

- Lần 2: biển xanh đã nổi sóng.

- Lần 3: biển xanh nổi sóng dữ dội.

- Lần 4: biển nổi sóng mù mịt.

- Lần 5: cơn dông kéo đến, mặt biển nổi sóng ầm ầm.

=> Những thay đổi của biển tăng dần theo những đòi hỏi quá đáng của mụ vợ, thể hiện sự tức giận của thiên nhiên và cá vàng đối với sự tham lam.

Câu 3

Trả lời câu 3 (trang 96, SGK Ngữ văn 6, tập 1):

- Lòng tham và sự bội bạc của mụ vợ ngày càng tăng tiến, thể hiện sự quá quắt, không biết điều:

+ Lần 1: đòi máng lợn mới.

+ Lần 2: đòi một cái nhà rộng.

+ Lần 3: muốn làm nhất phẩm phu nhân.

+ Lần 4: muốn làm nữ hoàng.

+ Lần 5: muốn làm Long Vương, bắt cá vàng hầu hạ và làm theo ý muốn của mụ.

⟹ Lòng tham không đáy, được voi đòi tiên.

- Sự bội bạc của mụ đối với chồng:

+ Mụ mắng chồng là đồ ngốc khi đòi máng.

+ Mụ quát to hơn: đồ ngu khi đòi nhà.

+ Mụ mắng như tát nước vào mặt: “Đồ ngu! Ngốc sao ngốc thế!” khi đòi làm nhất phẩm phu nhân.

+ Mụ nổi trận lôi đình, tát vào mặt ông lão khi đòi làm nữ hoàng.

+ Mụ lại nổi cơn thịnh nộ đòi làm Long Vương.

- Sự bội bạc của mụ đi tới tột cùng là lúc mụ muốn làm Long Vương, bắt cá vàng hầu hạ. => Cạn tình cạn nghĩa, mọi thứ mà mụ muốn đã đi quá giới hạn, người và trời đều không dung tha.

Câu 4

Trả lời câu 4 (trang 96, SGK Ngữ văn 6, tập 1):

- Câu chuyện kết thúc với kết quả: ông lão và mụ vợ quay trở lại sống trong túp lều rách nát và cái máng lợn sứt mẻ.

- Ý nghĩa của cách kết thúc đó:

+ Những kẻ tham lam, bội bạc luôn bị trừng trị thích đáng.

+ Những gì không phải do bàn tay mình làm ra thì không bao giờ bền vững.

Câu 5

Trả lời câu 5 (trang 96, SGK Ngữ văn 6, tập 1):

- Cá vàng trừng trị mụ vì cả hai tội: tội tham lam và bội bạc.

- Ý nghĩa của tượng trưng của hình tượng con cá vàng:

+ Cá vàng tượng trưng cho sự biết ơn, tấm lòng vàng của nhân dân đối với những người nhân hậu đã cứu giúp con người trong hoàn cảnh khó khăn.

+ Cá vàng đại diện cho cái thiện.