Văn bản: Lặng lẽ Sa Pa (Trích)

Câu 1 (Trang 189 SGK ngữ văn 9 tập 1)

Nhận xét cốt truyện và tình huống cơ bản của truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa. Tác phẩm này, theo lời tác giả, là “một bức chân dung”. Đó là bức chân dung của ai, hiện ra trong cái nhìn và suy nghĩ của những nhân vật nào?

Trả lời

– Cốt truyện đơn giản. Chỉ là cuộc hội ngộ giữa bốn người: Ông hoạ sĩ già, cô kĩ sư mới tốt nghiệp, bác lái xe và anh thanh niên làm khí tượng trên đỉnh núi Yên Sơn.

– Tình huống truyện: Giản dị, nhẹ nhàng, lặng lẽ.

– Bức chân dung: Tác Phẩm là bức chân dung về anh thanh niên, hiện ra trong cái nhìn và suy nghĩ của bác lái xe, ông họa sĩ và cô kĩ sư trẻ.

Câu 2 (Trang 189 SGK ngữ văn 9 tập 1)

Phân tích nhân vật anh  thanh niên trong truyện.

(Chú ý: Tình huống nhân vật xuất hiện, quan hệ với các nhân vật khác; hoàn cảnh sống và làm việc, suy nghĩ của anh về công việc và cuộc sống; nét đẹp đáng chú ý ở nhân vật này.)

Trả lời:

Hình ảnh anh thanh niên:

– Người say mê công việc, tinh thần trách nhiệm cao:

+ Sống một mình trên đỉnh núi cao suốt bốn năm trời, “người cô độc nhất thế gian”.

+ Công việc đòi hỏi tỉ mỉ, chính xác nhưng anh vẫn luôn nghiêm túc, đúng giờ.

– Nếp sống khoa học, ngăn nắp: Căn phòng làm việc của anh sắp đặt gọn gàng.

– Có tâm hồn đẹp: Ở một mình song anh vẫn trồng hoa, niềm vui đọc sách.

– Cởi mở, chu đáo với mọi người: Tặng hoa cho cô kĩ sư, tặng trứng cho ông họa sĩ, tặng tam thất cho bác lái xe, nói năng cởi mở và chân thành.

– Khiêm tốn giản dị: Anh nói ít về mình, để dành thời gian nói chuyện với mọi người, từ chối khi ông họa sĩ có ý định vẽ mình.

Câu 3 (Trang 189 SGK ngữ văn 9 tập 1)

Phân tích nhân vật ông họa sĩ.

(Chú ý: Vị trí của nhân vật trong truyện, những suy nghĩ về nghệ thuật và về con người; cảm xúc trước người thanh niên một mình ở trạm khí tượng.)

Nhân vật này cùng với các nhân vật phụ khác đã góp phần tô đậm hình ảnh người thanh niên trong truyện như thế nào?

Trả lời

Nhân vật ông họa sĩ:

– Người nghệ sĩ giàu kinh nghiệm và tinh tế: Nhận ra Sa Pa mặc dù mới lên lần đầu và không ai giới thiệu, vô cùng tinh tế.

– Say mê nghề: Xông xáo đi thực tế để tìm cảm hứng cho sáng tạo nghệ thuật.

– Có trực giác nhạy bén: Tình cờ gặp anh thanh niên đã cảm nhận được vẻ đẹp của người con trai ấy. Thay đổi suy nghĩ và quan niệm khi tiếp xúc với anh thanh niên.

Câu 4 (Trang 189 SGK ngữ văn 9 tập 1)

Trong truyện ngắn này có sự kết hợp của các yếu tố trữ tình, bình luận với tự sự. Em hãy chỉ ra các chi tiết tạo nên chất trữ tình của tác phẩm và nêu tác dụng của chất trữ tình đó.

Trả lời:

– Chất trữ tình của tác phẩm thể hiện ở những đoạn tả cảnh Sa Pa và giọng văn của tác giả “Nắng bây giờ đã… như một bó đuốc lớn”.

– Tác dụng: Làm cho câu chuyện mượt mà, đậm chất thơ, như những tác phẩm hội họa lung linh kì ảo.

Câu 5 (Trang 189 SGK ngữ văn 9 tập 1)

Phát biểu chủ đề của truyện.

Trả lời:

Chủ đề truyện: Truyện Lặng lẽ Sa Pa ca ngợi những con người hằng ngày âm thầm cống hiến hết mình cho Tổ quốc, nổi bật lên hình ảnh anh thanh niên tự giác vượt mọi khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ và sống đẹp, đem lại niềm vui cho mọi người.