Văn bản: Những đứa trẻ (trích Thời thơ ấu)

Câu 1 (Trang 233 SGK ngữ văn 9 tập 1)

Thử chia bài văn này thành ba phần và đặt tiêu đề cho mỗi phần. Tìm những chi tiết xuất hiện ở cả phần 1 và phần 3 tạo nên sự kết nối chặt chẽ.

Trả lời:

– Phần 1 (từ đầu đến ấn em nó xuống cúi): Tình bạn tuổi thơ hồn nhiên.

– Phần 2 (tiếp đến cấm không được đến nhà tao): Tình bạn bị cấm đoán.

– Phần 3: Tình bạn vẫn cứ tiếp tục tiếp diễn

Những chi tiết xuất hiện ở phần 1 và phần 3 tạo nên sự kết nối chặt chẽ: ba đứa trẻ hàng xóm, chuyện về những con chim, những chuyện cổ tích, chuyện về người bà hiền hậu lại xuất hiện ở phần ba tạo nên sự kết nối chặt chẽ, gây ấn tượng người đọc.

Câu 2 (Trang 233 SGK ngữ văn 9 tập 1)

Xem xét hoàn cảnh của chú bé A-li-ô-sa, ba đứa con của đại tá Ốp-xi-an-ni-cốp và quan hệ giữa hai gia đình để lí giải vì sao tình bạn tuổi thơ trong trắng ấy để lại ấn tượng sâu sắc cho nhà văn, khiến hơn ba mươi năm sau ông vẫn còn như in và thuật lại hết sức xúc động.

Trả lời:

Nhà ông ngoại của bé A – li – ô – sa ở ngay cạnh nhà của đại tá Ốp – xi – an – ni- cốp nhưng lại có sự khác biệt về giai cấp, giàu nghèo và bị lão đại tá cấm đoán

Nhưng chúng vẫn tìm đến nhau bằng tình bạn hồn nhiên, trong sáng. Bởi giữa chúng còn có một sợi dây liên kết giữa chúng đó là chúng đều là những đứa trẻ đáng thương, sống trong sự thiếu thốn tình thương. A – li – ô – sa mồ côi cha, mẹ đi lấy chồng , còn ba đứa trẻ mồ côi 1 - Trang 233 SGK

Thử chia văn bản này thành ba phần và đặt tiêu đề cho mỗi phần. Tìm những chi tiết xuất hiện ở cả phần 1 và phần 3 tạo nên sự kết nối chặt chẽ.

Trả lời

Bài văn chia thành ba phần:

+ Phần 1 (từ đầu đến "ấn em nó cúi xuống”): Tình bạn tuổi thơ trong sáng, gắn bó.

+ Phần 2 (tiếp theo đến “Cấm không được đến nhà tao!”): Tình bạn bị cấm đoán.

+ Phần 3 (còn lại): Tình bạn vẫn được duy trì.

Chi tiết: những đứa trẻ, những con chim, truyện cổ tích, người dì ghẻ, người bà xuất hiện ở phần 1 và cũng lại xuất hiện ở phần 3 tạo nên sự kết nối chặt chẽ của truyện

Tham khảo thêm: Tóm tắt truyện Những đứa trẻ của M. Go-rơ-ki

2 - Trang 233 SGK

Xem xét hoàn cảnh của chú bé A-li-ô-sa, ba đứa con đại tá Ốp-xi-an-ni-cốp và quan hệ giữa hai gia đình để lí giải vì sao tình bạn tuổi thơ trong trắng ấy để lại ấn tượng sâu sắc cho nhà văn, khiến hơn ba mươi năm sau ông vẫn còn nhớ như in và thuật lại hết sức xúc động.

Gợi ý

  Do tình cờ có lần A-li-ô-sa cùng hai đứa con ông đại tá kéo dây gàu lên cửu được thằng nhỏ chơi nghịch nhảy vào gầu rơi xuống giếng nên mấy đứa trẻ nhà ông đại tá chơi thân với A-li-ô-sa. Hoàn cảnh sống thiếu tình thương của những đứa trẻ đã tạo nên tình bạn trong sáng giữa chúng.

  Hoàn cảnh giống nhau, cùng sống thiếu tình thương nên chúng trở nên thân thiết. Trong giọng kể, A-li-ô-sa còn bộc lộ lòng thông cảm, xót xa cho ba đứa trẻ bạn của tác giả. Dù chỉ là một đứa trẻ con, tác giả đã cố gắng bù đắp sự bất hạnh của ba đứa trẻ bằng những lời an ủi của trẻ thơ. Tình bạn tuổi thơ trong trắng ấy đã để lại ấn tượng sâu sắc cho nhà văn, khiến ba mươi năm sau, ông vẫn còn nhớ như in và thuật lại hết sức xúc động những kỉ niệm thời thơ ấu. 

3 - Trang 233 SGK

Tìm trong văn bản một số hình ảnh của ba đứa trẻ hàng xóm qua sự cảm nhận tinh tế của A-li-ô-sa ; sau đó phân tích và bình luận những hình ảnh đó.

Gợi ý

Hình ảnh ba đứa trẻ hàng xóm qua sự cảm nhận tinh tế của A-li-ô-sa:

- Khi mấy đứa trẻ kể chuyện mẹ chết, “chúng ngồi sát vào nhau giống như những chú gà con". Hình ảnh giàu sức gợi tả và gợi cảm, thể hiện sự thông cảm của A-li-ô-sa với các bạn nhỏ.

- Khi đại tá xuất hiện, quát thì chúng: “tức thì cả mấy đứa trẻ lặng lẽ bước ra khỏi chiếc xe và đi vào nhà”, khiến tôi lại nghĩ đến những con ngỗng ngoan ngoãn. Sự so sánh chính xác này vừa cho thấy dáng dấp bên ngoài của ba đứa trẻ, vừa thể hiện thế giới nội tâm của chúng. Chúng bị bố áp chế, cấm đoán... Hơn nữa, "tôi nhớ lại thì chưa bao giờ chúng nói một lời nào về bố và về di ghẻ". Những lời kể của tác giả ẩn dấu một lòng xót thương cho những người bạn tuổi thơ bất hạnh mà tác giả đã yêu thương với tấm lòng tha thiết vô tư mà không bù đắp an ủi được nỗi bất hạnh của bọn trẻ.

 4 - Trang 233 SGK

 Chuyện đời thường và truyện cổ tích được lồng vào nhau trong nghệ thuật kể chuyện của Go-rơ-ki như thế nào qua các chi tiết liên quan đến những người mẹ và những người bà trong văn bản này?

Gợi ý

Chuyện đời thường và truyện cổ tích được lồng vào nhau trong nghệ thuật kể chuyện của Go-rơ-ki:

- Thông qua chi tiết về “dì ghẻ”, khi mấy đứa trẻ hàng xóm nhắc đến “mẹ khác”, A-li-ô-sa liên tưởng ngay đến nhân vật mụ dì ghẻ độc ác trong truyện cổ tích. Khi những đứa trẻ nói về "mẹ thật”, A-li-ô-sa cũng có những suy nghĩ như độc thoại nội tâm, lạc ngay vào không khí truyện cổ tích.

- Chi tiết người bà nhân hậu cũng được kể lại bằng giọng của truyện cổ tích: "ngày trước, trước kia, đã có thời”.

   Nghệ thuật kể chuyện đan xen giữa chuyện đời thường và truyện cổ tích của Mac-xim Go-rơ-ki đã giúp cho đoạn trích Những đứa trẻ nói riêng và tác phẩm Thời thơ ấu nói chung trở nên xúc động, nhất là đoạn cuối:

- “Có lẽ tất cả các bà đều rất tốt, bà tớ ngày truÚc cũng rất tốt...

Nó thường nói một cách buồn bã, ngày trước, trước kia, đã có thời... Hai em nó cũng rất dễ thương, tôi tin yêu lắm, tôi luôn muốn làm cho chúng vui thích...".

mẹ, phải sống với một ông bố cực kì nghiêm khắc với bà mẹ kế.

⇒ Sự gặp gỡ tự nhiên của những đứa trẻ cùng chung cảnh ngộ, trở thành những người bạn thân thiết tạo nên một tình bạn trong trắng để lại ấn tượng sâu sắc cho nhà văn, khiến hơn ba mươi năm sau ông vẫn còn nhớ như in và thuật lại hết sức sống động.

Câu 3 (Trang 233 SGK ngữ văn 9 tập 1)

Tìm trong bài văn rồi phân tích, bình luận một số hình ảnh của ba đứa trẻ hàng xóm qua sự cảm nhận tinh tế của A-li-ô-sa.

Trả lời:

Những quan sát, cảm nhận tinh tế của A – li – ô – sa:

– Trước khi thân quen: chưa hiểu gì về chúng chưa phân biệt được đứa này, đứa kia chỉ có thể biết qua tầm vóc.

– Khi thân quen:

+ Khi nói tới mụ dì ghẻ: “chúng ngồi sát vào nhau như những chú gà con”.

→ Hình ảnh so sánh diễn tả nỗi sợ hãi của những đứa trẻ khia nhắc tới mụ dì ghẻ. Hay ” tức thì cả mấy đứa trẻ… những con ngỗng ngoan ngoãn” cách so sánh chính xác thể hiện sự lặng lẽ, nhút nhát, cam chịu của những đứa trẻ.

⇒ Niềm cảm thông của trước cuộc sống thiếu thốn tình thương của những đứa trẻ.

Câu 4 (Trang 233 SGK ngữ văn 9 tập 1)

Chuyện đời thường và truyện cổ tích được lồng vào nhau trong nghệ thuật kể chuyện của Go-rơ-ki như thế nào qua các chi tiết liên quan đến những người mẹ và những người bà trong bài văn này?

Trả lời:

Chuyện đời thường và chuyện cổ tích được lồng vào nhau trong nghệ thuật kể chuyện của Go – rơ – ki được thể hiện qua các chi tiết liên quan đến những người mẹ và những người bà trong văn bản: khi những đứa trẻ nói về mẹ thật A – li ô sa có những suy tưởng như độc thoại nội tâm, lạc ngay vào chuyện cổ tích. Đặc biệt hình ảnh người bà có ý nghĩa quan trọng trong cuộc sống của những đứa trẻ. Đối với các em, bà gắn liền với thế giới cổ tích, là hiện thân lòng tốt, tình yêu thương. Mặc dù cùng hoàn cảnh nghèo khổ nhưng A – li ô sa vẫn còn may mắn hơn bọn trẻ vì có tình yêu thương của bà, tình cảm ấy đã nuôi dưỡng tâm hồn tình cảm của cậu bé giúp cậu có thêm nghị lực, niềm tin vào cuộc đời.

⇒ Nghệ thuật kể chuyện đan xen giữa truyện cổ tích và đời thường trong tác phẩm đã làm tăng thêm giá trị hiện thực và nhân văn của đoạn trích nói riêng và tác phẩm “Thời thơ ấu” nói chung.