Những nét chính của phong trào giải phóng dân tộc ở Mã Lai và Miến Điện:
* Ở Mã Lai:
- Từ đầu thế kỉ XX, phong trào đấu tranh chống thực dân Anh đã lan rộng trên khắp bán đảo Mã Lai.
- Lực lượng tham gia: giai cấp tư sản dân tộc, công nhân.
- Hình thức đấu tranh: đòi dùng tiếng Mã Lai trong nhà trường, đòi thực hiện tự do dân chủ trong kinh doanh, bãi công đòi tăng lương, cải thiện điều kiện làm việc,…
- Tháng 4-1930, Đảng Cộng sản Mã Lai thành lập. Trong những năm 1934-1936, các cuộc tổng bãi công của công nhân liên tiếp diễn ra, buộc chính quyền thực dân phải đi đến thỏa thuận tăng lương cho cho công nhân.
* Ở Miến Điện:
- Đầu thập kỉ 20, các nhà sư trẻ do Ốt-ta-ma đứng đầu đã khởi xướng phong trào bất hợp tác, không đóng thuế và tẩy chay hàng hóa Anh. Phong trào lôi cuốn đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia.
- Trong thập niên 30, phong trào phát triển lên bước cao hơn. Tiêu biểu:
+ Phong trào Thakin của học sinh, sinh viên Miến Điện.
+ Mục tiêu: đòi cải cách quy chế đại học, thành lập trường đại học riêng cho Miến Điện, đòi tách Miến Điện ra khỏi Ấn Độ và được quyền tự trị.
+ Kết quả: năm 1937, Miến Điện được tách khỏi Ấn Độ, chấm dứt hơn nửa thế kỉ là một tỉnh của Ấn Độ thuộc Anh.
