I. Cụm động từ là gì?
1. Các từ ngữ được in đậm trong câu sau bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?
Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người.
(Em bé thông minh)
- Đã, nhiều nơi: đi
- Cũng, những câu đố oái oăm để hỏi mọi người: ra.
2. Nếu lược bỏ các từ ngữ in đậm thì các từ bổ nghĩa trên trở nên lạc lõng, thừa hơn nữa làm cho câu trở nên tối nghĩa hoặc vô nghĩa.
3. Tìm một cụm động từ:
- Động từ: đi
- Cụm động từ: đang đi chơi công viên.
- Đặt câu: Hoa // đang đi chơi công viên.
Nhận xét: động từ làm vị ngữ trong câu. Cụm động từ làm vị ngữ trong câu.
⟹ Cụm động từ hoạt động trong câu như một động từ.
II. Cấu tạo của cụm động từ:
1. Vẽ mô hình cấu tạo của các cụm động từ trong câu đã dẫn ở phần I.
|
Phần trước
|
Phần trung tâm
|
Phần sau
|
|
Đã
cũng
|
đi
ra
|
nhiều nơi
những câu đố oái oăm để hỏi mọi người.
|
2. Tìm thêm những từ ngữ có thể làm phụ ngữ ở phần trước, phần sau cụm động từ:
- Các phụ ngữ trước bổ sung cho động từ về các ý nghĩa:
+, Quan hệ thời gian
+, tiếp diễn tương tự
+, khuyến khích hoặc ngăn cản hành động.
+, khẳng định hoặc phụ định hành động.
⟹ Phụ ngữ ở phần trước: đã, đang sẽ, hãy, đừng, chớ, không, chưa, chẳng…
- Các phụ ngữ đứng sau bổ sung cho động từ về:
+, Đối tượng, hướng, địa điểm
+, thời gian, mục đích, nguyên nhân.
+, phương tiện và cách thức hành động.
⟹ Phụ ngữ ở phần sau: xong, rồi, tốt, giỏi, sách, nhà…
III. LUYỆN TẬP:
1. Tìm các cụm động từ trong những câu sau:
a. Còn đang đùa nghịch ở sau nhà.
b.
- Yêu thương Mị Nương hết mực
- Muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
c.
- Đành tìm cách giữ sứ thần ở công quán.
- Có thì giờ
- Đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ.
2. Mô hình cụm động từ:
|
Phần trước
|
Phần trung tâm
|
Phần sau
|
|
Còn đang
Muốn
Đành
|
đùa nghịch
yêu thương
kén
tìm cách giữ
có
đi hỏi
|
ở sau nhà
Mị Nương hết mực.
cho con một người chồng thật xứng đáng.
sứ thần ở công quán
thì giờ
ý kiến em bé thông minh.
|
3. Nêu ý nghĩa của các phụ ngữ in đậm:
- Phụ ngữ “chưa” đứng trước động từ biết, trả lời mang ý nghĩa phủ định tương đối.
- Phụ ngữ “không” đứng trước động từ biết, đáp mang ý nghĩa phủ định tuyệt đối.
- Cả hai phụ ngữ đều nói lên sự thông minh, nhanh trí của em bé; Người cha chưa kịp nghĩ ra câu trả lời thì em đã đáp lại bằng một câu mà chính viên quan cũng không trả lời được.
4. Viết 1 câu trình bày ý nghĩa của truyện “Treo biển”:
“Treo biển” khuyên con người ta cần giữ vững quan điểm, chủ kiến của bản thân nhưng song song với nó vẫn cần lắng nghe, chắt lọc ý kiến của mọi người.
- Các cụm động từ: Khuyên con người ta, cần giữ vững quan điểm, vẫn cần lắng nghe, chắt lọc ý kiến của mọi người.
