1. Đây là một đoạn văn tả cảnh mặt trời lên trên biển rất hay và độc đáo. Theo em, điều gì đã tạo nên cái hay và độc đáo cho đoạn văn?
Sau trận bão, chân trời ngấn bể sạch như tấm kính lau hết mây hết bụi. Mặt trời nhú lên dần dần, rồi lên cho kì hết. Tròn trĩnh phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn. Quả trứng hồng hào thăm thẳm và đường bệ đặt lên một mâm bạc đường kính mâm rộng bằng cả một cái chân trời màu ngọc trai nước biển ửng hồng. Y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ trong bình minh để mừng cho sự trường thọ của tất cả những người chài lưới trên muôn thuở biển Đông.
(Nguyễn Tuân)
Trả lời:
Đoạn văn của Nguyễn Tuân hay và độc đáo nhờ các yếu tố:
- Lựa chọn được các chi tiết, hình ảnh đặc sắc, thể hiện được linh hồn của tạo vật.
- Có những liên tưởng so sánh, nhận xét độc đáo: mặt trời- trứng, chân trời, ngấn bể sạch- tấm kính lau hết mây bụi, cảnh bình minh- mâm lễ phẩm tiến ra từ bình minh.
- Có vốn ngôn ngữ giàu có, miêu tả cảnh vật một cách sống động, sắc sảo: chân trời, ngấn bể sạch như tấm kính lau hết mây bụi, mặt trời tròn trĩnh phúc hậu như lòng đỏ quả trứng thiên nhiên; chân trời màu ngọc trai.
- Thể hiện rõ thái độ, tình cảm của người tả đối với đối tượng được tả.
2. Nếu tả cảnh một đầm sen đang mùa hoa nở, em sẽ lập dàn ý cho bài văn ấy như thế nào?
Trả lời:
1. Mở bài: Giới thiệu đầm sen đang mùa hoa nở ở quê em.
2. Thân bài: Đi vào tả chi tiết:
- Cảnh sắc chung của đầm sen.
- Miêu tả chi tiết:
+ Lá sen toả rộng, xanh rờn.
+ Những nụ sen đua nhau nở, khoe bộ cánh phớt hồng tươi tắn dưới nắng mai.
+ Hương sen thơm ngào ngạt bay toả khắp không gian.
+ Đài sen, nhị sen mũm mĩm rung rinh trong gió ...
- Tả hồ sen ở nhiều thời điểm khác nhau: lúc sáng sớm, giữa trưa nắng, lúc hoàng hôn buông xuống.
- Có thể tả hoạt động của con người trên hồ sen: hái hoa, ướp trà, chụp ảnh cùng với hoa.
3. Kết bài: Đứng trước đầm sen nở, tâm hồn con người trở nên thanh thoát, một cảm giác nhẹ nhàng ùa đến bên con người thật dễ chịu biết bao.
3. Nếu miêu tả một em bé ngây thơ, bụ bẫm đang tập đi, tập nói thì em sẽ lựa chọn những hình ảnh và chi tiết tiêu biểu, đặc sắc nào? Em sẽ miêu tả theo thứ tự nào?
Trả lời:
Tả em bé có thể chú ý các hình ảnh sau:
- Tả hình dáng của em bé:
+ Chiều cao
+ Gương mặt
+ Nước da
+ Ánh mắt.
- Tả hoạt động tập đi của bé:
+ Bước chập chững
+ Vịn tay vào mẹ, vào tường, vào xe tập đi
+ Cười thích thú khi được cổ vũ, khen ngợi
- Tả hoạt động tập nói của bé
+ Bập bẹ nói từng từ
+ Thích bắt chước nói theo người lớn
4. Đọc lại Bài học đường đời đầu tiên của Tô Hoài và Buổi học cuối cùng của A. Đô-đê, sau đó hãy tìm ở mỗi bài một đoạn văn miêu tả và một đoạn văn tự sự. Căn cứ vào đâu mà em nhận ra điều đó? Chỉ ra một vài liên tưởng, ví von so sánh mà em cho là độc đáo và thú vị của hai tác giả trong hai bài văn trên.
Trả lời:
1. Bài học đường đời đầu tiên:
* Đoạn văn miêu tả:
Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn ngủn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê. Đôi càng bè bè, nặng nề, trông đến xấu. Râu ria gì mà cụt có một mẩu và mặt mũi thì lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ.
* Đoạn văn tự sự:
Dế Choắt trả lời tôi bằng một giọng rất buồn rầu:
- Thưa anh, em cũng muốn khôn nhưng không khôn được. Đụng đến việc là em thở rồi, không còn hơi sức đâu mà đào bới nữa. Lắm khi em cũng nghĩ nỗi nhà cửa thế này là nguy hiểm, nhưng em nghèo sức quá, em đã nghĩ ròng rã hàng mấy tháng cũng không biết làm như thế nào. Hay bây giờ em nghĩ thế này... Song anh cho phép em mới dám nói.
2. Buổi học cuối cùng:
* Đoạn văn miêu tả:
Thầy Ha-men đã chuẩn bị cho ngày hôm đó những tờ mẫu mới tinh, trên có xiết bằng chữ rông thật đẹp: Pháp, An-dát, Pháp, An-dát. Những tờ mẫu bay trước bàn học trông như những lá cờ nhỏ bay phấp phới khắp xung quanh lớp. Ai nấy đều chăm chú hết sức và cứ im phăng phắc! Chỉ nghe thấy tiếng sột soạt trên giấy.
* Đoạn văn tự sự:
Rồi thầy cầm một quyển ngữ pháp và đọc bài học cho chúng tôi. Tôi kinh ngạc thấy sao mình hiểu đến thế. Tất cả những điều thầy nói, tôi thấy thật dễ dàng, dễ dàng. Tôi cũng cho là chưa bao giờ mình chăm chú nghe đến thế, và cả thầy giáo nữa, chưa bao giờ thầy kiên nhẫn giảng giải đến thế.
* Căn cứ nhận diện đoạn văn miêu tả và đoạn văn tự sự:
Đoạn văn miêu tả có hình ảnh, chi tiết miêu tả cụ thể, sinh động, liên tưởng, ví von, so sánh. Còn đoạn văn tự sự lại tập trung kể người, kể việc.
* Một vài liên tưởng, ví von so sánh mà em cho là độc đáo và thú vị của hai tác phẩm:
- Dế Mèn phiêu lưu kí: Chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. (Hình dáng yếu đuối, tội nghiệp của Dế Choắt).
- Buổi học cuối cùng: Những tờ mẫu bay trước bàn học trông như những lá cờ nhỏ bay phấp phới khắp xung quanh lớp
