Có 2 dạng biến động số lượng: biến động không theo chu kì và biến động theo chu kì (chu kì ngày đêm, chu kì tuần trăng và hoạt động của thuỷ triều, chu kì mùa và chu kì nhiều năm).
Nguyên nhân của các dạng biến động trên là do sự tác động của các nhân tố môi trường. Các nhân tố môi trường tác động vào quần thể theo chu kì (ngày đêm, mùa, năm, nhiều năm...) sẽ gây biến động số lượng theo chu kì, các nhân tố tác động không theo chu kì (thiên tai, ô nhiễm, khai thác quá mức...) sẽ gây biến động không theo chu kì
