Hoa thuỷ tiên
Chơi hoa thuỷ tiên trong dịp Tết cổ truyền dân tộc, mừng đón Xuân là một nét đẹp sang trọng của nhiều gia đình ở Hà Nội.
Gần Tết đi chợ Bưởi dạo dọc đường Nghi Tàm, phố Âu Cơ là có thể mua được một giò thuỷ tiên vừa ý. Những củ hoa thuỷ tiên nhỏ hơn củ hành tây, rễ trắng muốt, lá xanh nhạt, hoa sáu cánh nhỏ xinh, màu trắng nhị vàng. Khi hoa thuỷ tiên nở, hương thơm dìu dịu, lâng lâng toả khắp phòng khách làm cho không khí thêm thơ mộng, đầm ấm.
Người sành chơi, mua củ thuỷ tiên về gọt, tỉa theo sở thích, để tạo dáng, vì giò thuỷ tiên nào cũng có hoa và nụ. Củ hoa thuỷ tiên đựng trong bát pha lê, đổ 2/3 nước trong hiện rõ chùm rễ trắng phau như râu tiên ông trong cổ tích. Hãm cho hoa thuỷ tiên nở vào đúng Giao thừa và khoe sắc dâng hương trong ba ngày Tết là cả một nghệ thuật sành điệu của người chơi hoa thuỷ tiên.
Tiến sĩ Nguyễn Viết Thứ, làm quan to, trải qua ba triều vua thời Lê, cách đây hơn 300 năm đã viết về hoa thuỷ tiên. Ngày Tết, ngồi uống trà, nhấp li rượu Hồng Đào, vừa ngắm hoa thuỷ tiên vừa nhẩm đọc bài thơ cổ ấy cho thêm phần thú vị.
Hoa thuỷ tiên
Giống trúc nòi ngỏ đẹp đẽ thay,
Thuỷ tiên thanh nhã mấy ai hay.
Chuyện xưa tải bạc liêu gần tạ,
Kiếp trước chén vàng bạn với ai.
Tinh khiết nưóc trong trên lọ để,
Thanh cao nhà kín khí hương bay.
Chúa xuân tô điểm xuân thêm đẹp,
Phong nhã thanh cao giữa chốn này.
Ao sen, hồ sen quê hương
Quê tôi có ao Đình, hồ Vân, hồ Nguyệt, ao Chùa Và được trồng sen. Cuối xuân, đầu hè, cả làng tôi trở thành một làng sen.
Dưới sắc hồng, sắc vàng, sắc trắng của hoa sen là một màu xanh mướt của lá sen, của làn nước trong veo. cả một không gian bát ngát hương sen. "Rủ nhau ra tắm hồ sen ” là một thú quê bình dị mà thanh tao. Con gái làng tôi da trắng mịn màng, thơm tho là nhờ nước hồ sen, bà tôi thường nói thế.
Đầu xuân, mặt ao, mặt hồ lềnh bềnh lá sen xanh, to bằng đồng tiền, to bằng cái đĩa,... Cuống sen màu rêu, lởm chởm, chi chít gai nhỏ nhô dần lên, nâng cao lá sen lên khỏi mặt nước. Lá sen như chiếc lọng xanh, to bằng cái nón, cái sàng. Ngày lại ngày, những búp sen như mũi giáo ngọc từ lớp bùn ở đáy ao, đáy hồ lấp ló trên mặt nước, rồi chĩa thẳng lên bầu trời. Búp sen xanh, búp sen tim tím trở thành búp sen hồng bằng hai bàn tay em bé chụm lại. Gió, sóng mặt hổ lăn tăn như giục giã, hoa sen nở xoè khoe nhuỵ vàng, rung rinh như vòi bướm. Sen hồng bung nở trong nắng hè, gió mang hương sen vào đình làng, vào chùa cổ, vào bờ tre, ngõ xóm. Cô gái làng tôi, mái tóc, tâm hồn đều ướp hương sen, má ửng hồng, cặp môi tươi xinh màu sen từng làm cho con trai gần xa mê mệt.
Mùa hè về, hoa sen muôn hồng nghìn tía khoe sắc, phô hương. Lớp hoa này thành gương sen thì lớp búp sen khác nhô lên, tạo thành vẻ đẹp “Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng”. Búp sen, gương sen căng lên, nây nẩy hạt sen, chúm chím như hạt ngọc. Lá sen, búp sen, hoa sen, gương sen, nhuỵ sen phô phang trong nắng hè, toát ra một vẻ đẹp thanh tao mà mộc mạc, kiêu sa mà bình dị, một vẻ đẹp “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn “.
"Sen tàn cúc lại nở hoa”, mặt ao, mặt hồ trở nên xào xạc khi mùa thu tới. Màu xanh của hồ sen trả lại cho bầu trời “xanh ngắt mấy tầng cao ". Một mùa sen chẳng dài mà xiết bao lưu luyến, chờ mong...
Lá sen xanh gói cốm Vòng thêm dẻo, thơm. Gỏi sen được chế biến từ ngó sen trắng ngần vừa giòn vừa thơm mát. Gà hầm, chim bồ câu hầm hạt sen rất bổ dưỡng. Chè sen, chè sen long nhãn, ngọt lịm môi, thơm dịu hồn người. Cơm sen cao sang thanh lịch. Mứt sen trần làm sính lễ nồng thắm duyên tình lứa đôi. Tâm sen làm thuốc an thần. Trà ướp hương sen vừa cao sang vừa thanh quý. Ông nội tôi vẫn tiếp đãi sư cụ Chùa Và bằng trà ướp hương sen.
Lên chùa ngắm tượng Phật ngồi trên toà sen cũng là niềm vui. Hội làng, xem màn chèo Kính Tâm ngất nghểu toà sen, cũng nhiều thú vị. Nghe nói sen làng Kim Liên thơm lắm, sen hồ Tĩnh Tâm (Huế) đẹp lắm, sen Đồng Tháp Mười bát ngát mênh mông. Tôi hằng ao ước được ngắm nhìn.
Với tôi, mỗi khi trên đường đi học về, cùng các bạn dừng lại ngắm sen hồ Vân, hồ Nguyệt nở hoa là thích thú; mỗi lần được ăn bát chè sen mẹ nấu là sướng nhất.
