Thuyết minh về một thể loại văn học

Phần I

TỪ QUAN SÁT ĐẾN MÔ TẢ, THUYẾT MINH ĐẶC ĐIỂM MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌC

1. Quan sát

Trả lời câu hỏi (trang 153 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

a, Mỗi bài thơ có 8 dòng, mỗi dòng 7 tiếng. Số dòng và số chữ có bắt buộc và không thể tùy tiện thêm bớt.

b, Sử dụng kí hiệu bằng trắc cho hai bài thơ:

Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác:

Vẫn là hào kiệt vẫn phong lưu

    (T – B – B – T – T – B – B)

Chạy mỏi chân thì hãy ở tù

    (T – T – B – B – T – T – B)

Đã khách không nhà trong bốn biển

    (T – T – B – B – B – T – T)

Lại người có tội giữa năm châu

    (T – B – T – T – T – B – B)

Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế

    (T – B – B – T – B – B – T)

Mở miệng cười tan cuộc oán thù

    (T – T – B – B – T – T – B)

Thân ấy vẫn còn, còn sự nghiệp

    (B – T – T – B – B – T – T)

Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu

    (B – B – B – T – T – B – B)

Đập đá ở Côn Lôn:

Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn

(B – B – T – T – T – B – B)

Lừng lẫy làm cho lở núi non.

(B – T – B – B – T – T – B)

Xách búa đánh tan năm bảy đống,

(T – T – T – B – B – T – T)

Ra tay đập bể mấy trăm hòn.

(B – B – T – T – T – B – B)

Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,

(T – B – B – T – B – B – T)

Mưa nắng càng bền dạ sắt son.

(B – T – B – B – T – T – B)

Những kẻ vá trời khi lỡ bước,

(T – T – T – B – B – T – T)

Gian nan chi kể việc con con!

(B – B – B – T – T – B – B)

c. Nhận xét quan hệ bằng trắc:

   - Tiếng thứ 4 của các câu luôn trái thanh với tiếng thứ 2 và thứ 6. Ví dụ câu 1 bài Đập đá ở Côn Lôn: B – B – T – T – T – B – B.

   - Các tiếng 2, 4, 6 của các cặp câu 1-2, 3-4, 5-6, 7-8 luôn trái ngược về thanh.

   - Các tiếng 2, 4, 6 của câu 1-8, 2-3, 4-5, 6-7 trùng nhau về thanh điệu.

d. Những tiếng hiệp vần với nhau trong bài thơ là ở cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8.

e. Thường ngắt nhịp chẵn lẻ: 4/3, 2/2/3

 2. Lập dàn bài

Phần II

LUYỆN TẬP

Câu 1

Trả lời câu 1 (trang 154 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1): 

Thuyết minh đặc điểm chính của truyện ngắn trên cơ sở các truyện ngắn đã học: Tôi đi học, Lão Hạc, Chiếc lá cuối cùng.

Mở bài:

- Nêu định nghĩa về truyện ngắn

Thân bài:

- Nêu các đặc điểm chính của truyện ngắn

+ Đặc điểm về dung lượng: số trang viết ít, không dài.

+ sự kiện, nhân vật: ít nhân vật và sự kiện vì dung lượng truyện ngắn không lớn.

- Đặc điểm về cốt truyện:

   + Diễn ra trong một khoảng thời gian và không gian hẹp.

   + Không diễn đạt trọn vẹn cuộc đời mà diễn đạt theo từng khoảng thời gian.

- Ý nghĩa: Mang ý nghĩa nhân sinh, ý nghĩa xã hội.

Kết bài: Nêu cảm nhận của bản thân:

   + Về vẻ đẹp, sức hấp dẫn của truyện ngắn.

   + Phù hợp với cuộc sống lao động khẩn trương hiện nay.