Đề bài
Cảm nhận của anh/ chị về chi tiết “dòng nước mắt” trong hai đoạn trích sau:
“…Chao ôi, người ta dựng vợ gả chồng cho con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi, những mong sinh con đẻ cái mở mặt sau này. Còn mình thì… Trong kẽ mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai dòng nước mắt…”
(Trích Vợ nhặt – Kim Lân)
“Miệng mếu máo gọi, người đàn bà ngồi xệp xuống trước mặt thằng bé, ôm chầm lấy nó rồi lại buông ra, chắp tay vái lấy vái để, rồi lại ôm chầm lấy. Thằng nhỏ cho đến lúc này vẫn chẳng hề hé răng, như một viên đạn bắn vào người đàn ông và bây giờ đang xuyên qua tâm hồn người đàn bà, làm rỏ xuống những dòng nước mắt…”
(Trích Chiếc thuyền ngoài xa – Nguyễn Minh Châu)
Lời giải chi tiết
1. Giới thiệu về tác giả, tác phẩm:
- Kim Lân là một cây bút chuyên viết truyện ngắn, “một nhà văn viết ít nhưng ngày càng được khâm phục nhiều”. “Vợ nhặt” là truyện ngắn xuất sắc nhất của Kim Lân, rút từ tập “Con chó xấu xí” (1962)
- Nguyễn Minh Châu là nhà văn tài năng đi tiên phong trong công cuộc đổi mới nền văn học Việt Nam sau 1975. “Chiếc thuyền ngoài xa” là một tác phẩm xuất sắc của ông ở giai đoạn này.
2. Làm rõ nội dung hai đoạn trích:
a. Đoạn 1:
Miêu tả tâm trạng tủi buồn, xót xa của cụ Tứ trước tình huống oái oăm khi anh Tràng bỗng dưng nhặt vợ. Phần vì tủi cho mình đã không thể cưới vợ cho con ; phần vì thương và lo lắng cho con trai có vợ đang lúc cái đói bao trùm cuộc sống, cái chết đe dọa từng con người, từng gia đình. Những dòng nước mắt hiếm hoi, rỉ ra từ kẽ mắt kèm nhèm của người mẹ già đã thể hiện xúc động tâm trạng ấy.
b. Đoạn 2:
Miêu tả tâm trạng đau, tủi hổ của người đàn bà hàng chài trước cảnh Phác lao vào đánh bố để bênh mẹ thoát khỏi bạo hành. Tấn bi kịch gia đình bấy lâu nay bà cố tình che giấu giờ đã bị phơi bày. Trước những trận đòn của chồng, người đàn bà không hề khóc lóc, thở than, giờ lại rỏ xuống những dòng nước mắt, bà mẹ đau đớn và bất lực trước sự tổn thương trong tâm hồn đứa con.
3. Chỉ ra điểm tương đồng và khác biệt:
a. Điểm tương đồng:
- Đều là dòng nước mắt của những người mẹ trong hoàn cảnh nghèo đói, khốn khổ; dòng nước mắt là biểu tượng cho tấm lòng cao quý của người mẹ: tình thương, đức hi sinh và lòng vị tha dành cho con cái.
- Thể hiện giá trị nhân đạo của tác phẩm, sự đồng cảm của nhà văn với những đau khổ của con người, đặc biệt là những đau khổ của người phụ nữ.
- Được thể hiện qua bút pháp miêu tả tâm lí tinh tế, tài tình.
b. Điểm khác biệt:
- Dòng nước mắt của cụ Tứ: “rỉ xuống hai dòng nước mắt” gắn với tình huống anh Tràng “nhặt” được vợ; tâm trạng người mẹ vừa thể hiện sự ai oán, xót thương cho con trai và con dâu trong nghịch cảnh éo le, vừa là sự tủi phận cho mình đã không thể “dựng vợ gả chồng” cho con như “người ta”.
- Dòng nước mắt của người đàn bà hàng chài: “rỏ xuống những dòng nước mắt” trong hoàn cảnh đầy bi kịch, tâm trạng ê chề khi điều cố giấu đã bị phơi bày; đau đớn khi thấy thằng Phác đánh bố để bênh vực mẹ và bà nhận ra nó cũng hung hăng không kém gì cha nó; ân hận vì không tròn trách nhiệm của người làm cha mẹ, gián tiếp đã gây sự tổn thương trong tâm hồn đứa con.
" Cách miêu tả phù hợp với tuổi tác, sự từng trải, hoàn cảnh, tâm trạng của mỗi nhân vật.
c. Lí giải:
- Sự giống nhau xuất phát từ tấm lòng của những nhà văn luôn nặng lòng với số phận con người, đặc biệt là những con người có số phận bất hạnh, trân trọng, yêu thương và cảm thông.
- Sự khác biệt xuất phát từ phong cách riêng của mỗi tác giả, cũng như những đặc điểm riêng của từng giai đoạn văn học
