Cảnh ngày xuân (trích Truyện Kiều)

Bố cục: 3 phần

- Phần 1 (4 câu thơ đầu): khung cảnh mùa xuân

- Phần 2 (8 câu thơ tiếp): khung cảnh lễ hội trong tiết Thanh minh

- Phần 3 (4 câu cuối): cảnh chị em Kiều du xuân trở về

Nội dung văn bản: Cảnh ngày xuân là bức tranh thiên nhiên, lễ hội mùa xuân tươi đẹp, trong sáng.

Câu 1:

Bốn câu thơ đầu gợi lên khung cảnh mùa xuân.

- Những chi tiết nào gợi lên đặc điểm riêng của mùa xuân?

- Em có nhận xét gì về cách dùng từ ngữ và bút pháp nghệ thuật của Nguyễn Du khi gợi tả mùa xuân?

Trả lời: 

Bốn câu thơ đầu gợi lên khung cảnh mùa xuân:

- Những chi tiết gợi lên đặc điểm của mùa xuân: con én đưa thoi, thiều quang chín chục, cỏ non, trời, cành lê trắng.

=> Bức tranh mùa xuân mới mẻ, tinh khôi, tràn trề sức sống

- Cách dùng từ ngữ và bút pháp nghệ thuật của Nguyễn Du:

+ Nguyễn Du đã dùng chữ điểm có tác dụng gợi vẻ sinh động, hài hoà.

+ Tác giả sử dụng bút pháp hội hoạ phương Đông: chấm phá, lấy tĩnh tả động.

Câu 2:Tám câu thơ tiếp theo gợi lên khung cảnh lễ hội trong tiết Thanh minh:

- Thống kê từ ghép là tính từ, danh từ, động từ. Những từ ấy gợi lên không khí và hoạt động của lễ hội như thế nào?

- Thông qua buổi du xuân của chị em Thúy Kiều, tác giả khắc họa một lễ hội truyền thống xa xưa. Em hãy đọc kĩ các chú thích, kết hợp với đoạn thơ để nên những cảm nhận về lễ hội truyền thống ấy.

Trả lời 

- Những từ ghép là tính từ, danh từ, động từ gợi lên không khí và hoạt động của lễ hội là: gần xa, yến anh, chị em, tài tử, giai nhân, nô nức, sắm sửa, dập dìu -> gợi không khí lễ hội thật rộn ràng.

- Qua cuộc du xuân của chị em Thúy Kiều, tác giả khắc họa một truyền thống văn hóa lễ hội xa xưa: đó là lễ tảo mộ tưởng nhớ người thân đã khuất và hội đạp thanh đi chơi xuân ở chốn đồng quê tươi đẹp -> Những lễ hội đó là nét đẹp văn hóa truyền thống phương Đông.

Câu 3:Sáu câu cuối gợi cảnh chị em Thúy Kiều du xuân trở về.

- Cảnh vật, không khí mùa xuân trong sáu câu cuối có gì khác với câu thơ đầu? Vì sao?

- Những từ ngữ: tà ta, thanh thanh, nao nao chỉ có tác dụng miêu tả sắc thái cảnh vật hay còn bộc lộ tâm trạng con người? Vì sao?

- Cảm nhận của em về khung cảnh thiên nhiên và tâm trạng con người trong sáu câu thơ cuối.

Trả lời 

- Cảnh vẫn mang cái thanh, cái dịu của mùa xuân: nắng nhạt, khe nước nhỏ, một nhịp cầu nhỏ bắc ngang.

- Những từ láy “tà tà”, “thanh thanh”, “nao nao” không chỉ biểu đạt sắc thái cảnh vật mà còn bộc lộ tâm trạng con người.

- Dòng nước uốn quanh “nao nao” như báo trước ngay sau lúc này thôi Kiều sẽ gặp nấm mồ Đạm Tiên, sẽ gặp chàng thư sinh “phong tư tài mạo tót vời” Kim Trọng.