Sự phát triển của từ vựng (tiếp theo)

Phần I

TẠO TỪ NGỮ MỚI

Câu 1:Hãy cho biết trong thời gian gần đây có những từ ngữ mới nào được tạo nên từ cơ sở các từ sau: "điện thoại, kinh tế, di động, sỡ hữu, tri thức, đặc khu, trí tuệ". Giải thích nghĩa của những từ ngữ mới cấu tạo đó

Trả lời:

- Những từ ngữ mới được cấu tạo dựa trên cơ sở các từ điện thoại, kinh tế, di động, sở hữu, tri thức, đặc khu, trí tuệ là:

+ Điện thoại di động: điện thoại vô tuyến, có kích thước nhỏ, có thể mang theo người, được sử dụng trong vùng phủ sóng của cơ sở cho thuê bao.

+ Sở hữu trí tuệ: quyền sở hữu đối với sản phẩm do hoạt động trí tuệ mang lại, được pháp luật bảo hộ như quyền tác giả, quyền phát minh, sáng chế,...

+ Kinh tế tri thức: nền kinh tế dựa chủ yếu vào việc sản xuất, lưu thông, phân phối các sản phẩm có hàm lượng tri thức cao.

+ Đặc khu kinh tế: khu vực dành riêng để thu hút vốn và công nghệ nước ngoài với những chính sách ưu đãi.

Câu 2: Những từ ngữ mới được cấu tạo theo mô hình tặc như không tặc, hải tặc. Có thế dẫn đến những từ ngữ mới xuất hiện theo mô hình đó.

Trả lời:

X + trường: chiến trường, công trường, nông trường, …

X + hóa: ô xi (ôxi) hóa, lão hóa, cơ giới hóa, điện khí hóa,…

X + điện tử: thư điện tử, thương mại điện tử,…

Phần II

MƯỢN TỪ NGỮ CỦA TIẾNG NƯỚC NGOÀI

Câu 1:Tìm những từ Hán Việt trong hai đoạn trích:

Trả lời:

Những từ Hán Việt trong đoạn trích:

a. Thanh minh, lễ, tiết, tảo mộ, đạp thanh, yến anh, bộ hành, tài tử, gian nhân.

b. Bạc mệnh, duyên phận, đoan trang, tiết, trinh bạch, ngọc, thiếp, thần linh.

Câu 2:

Tiếng Việt dùng những từ ngữ nào để chỉ những khái niệm sau.

Trả lời:

a. AIDS

b. Ma-két-ting

-> Hai từ này có nguồn gốc từ tiếng Anh.

Phần III

LUYỆN TẬP

Câu 1:

Tìm hai mô hình có khả năng tạo ra những từ ngữ mới theo kiểu x + tặc ở trên.

Trả lời 

- x + học: văn học, toán học, khảo cổ học, sinh vật học,...

- x + hóa: ô-xi hóa, thương mại hóa, văn bản hóa, trừu tượng hóa,...

Câu 2: 

Tìm năm từ ngữ mới được dùng phổ biến gần đây và giải thích nghĩa của những từ ngữ đó.

Trả lời 

- Công nghệ cao: công nghệ dựa trên cơ sở khoa học kĩ thuật hiện đại, có độ chính xác và hiệu quả kinh tế cao.

- Công viên nước: công viên trong đó chủ yếu là những trò chơi dưới nước như trượt nước, bơi thuyền, tắm biển nhân tạo,…

- Đa dạng sinh học: phong phú, đa dạng về nguồn gen, về giống loài sinh vật trong tự nhiên.

- Đường cao tốc: đường xây dựng theo tiêu chuẩn đặc biệt dành riêng cho các loại xe cơ giới chạy với tốc độ cao (khoảng từ 100 km/h trở lên).

- Thương hiệu: nhãn hiệu thương mại (nhãn hiệu của hàng hóa của cơ sở sản xuất, kinh doanh).

Câu 3:Dựa vào kiến thức đã học chỉ rõ các từ sau từ nào mượn Hán, từ nào mượn Ấn Âu: mãng xà, xà phòng, biên phòng, ô tô, tham ô, tô thuế, ra-đi-ô, ô xi, cà phê, phê phán, ca nô, ca sĩ, nô lệ

Trả lời 

- Từ mượn của tiếng Hán: mãng xà, biên phòng, tham ô, tô thuế, phê bình, phê phán, ca sĩ, nô lệ.

- Từ mượn của các ngôn ngữ châu Âu: xà phòng, ô tô, ra-đi-ô, cà phê, ca nô.

Câu 4: Nêu vắn tắt những cách phát triển từ vựng và thảo luận vấn đề: Từ vựng của một ngôn ngữ có thể thay đổi được hay không?

Trả lời 

- Những cách phát triển từ vựng:

+ Phát triển về nghĩa từ ngữ và phát triển về số lượng từ ngữ.

+ Sự phát triển về số lượng từ ngữ có thể diễn ra bằng hai cách: tạo từ ngữ mới và mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài.

- Thế giới tự nhiên và xã hội xung quanh chúng ta luôn luôn vận động và phát triển. Nhận thức về thế giới của con người cũng vận động và phát triển theo. Nếu từ vựng của một ngôn ngữ không thay đổi thì ngôn ngữ đó không thể đáp ứng được nhu cầu giao tiếp và nhận thức của người bản ngữ.