Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ

Câu 1 : 1. Đọc đoạn văn bản (mục 1. 1 SGK trang 14) và trả lời câu hỏi:

a. Hoạt động giao tiếp được văn bản trên ghi lại diễn ra giữa nhân vật giao tiếp nào? Hai bên có cương vị và quan hệ với nhau như thế nào?

b. Trong giao tiếp, các nhân vật lần lượt đổi vai cho nhau như thế nào?

c. Hoạt động giao tiếp trên diễn ra trong hoàn cảnh nào?

d. Hoạt động giao tiếp trên hướng vào nội dung gì?

e. Mục đích của hoạt động giao tiếp là gì?

Trả lời:

a. Hoạt động giao tiếp (HĐGT) được văn bản Hội nghị Diên Hồng ghi lại diễn ra giữa các nhân vật: vua Trần, các bô lão. Hai bên có mối quan hệ vua – tôi, trong đó vua là người đứng đầu đất nước với quyền lực tối cao, các bô lão ở dưới quyền và đại diện cho các tầng lớp nhân dân.

b. Trong HĐGT trên, vua Trần và các bô lão lần lượt đổi vai cho nhau:

- Lượt lời 1 và 4: vua Trần là vai nói, các bô lão là vai nghe.

- Lượt lời 2, 3, 5: các bô lão là vai nói, vua Trần là vai nghe.

=> Người nói tạo lập văn bản còn người nghe lĩnh hội văn bản.

c. HĐGT trên diễn ra tại điện Diên Hồng trong hoàn cảnh đất nước bị giặc Nguyên Mông đe dọa, quân và dân nhà Trần phải cùng nhau bàn bạc tìm ra sách lược đối phó.

d. Nội dung của HĐGT trên là thảo luận về tình hình đất nước và sách lược đối phó với kẻ thù, các bô lão đồng thanh nhất trí rằng “đánh” là sách lược duy nhất.

e. Cuộc giao tiếp đã đạt được mục đích là thống nhất sách lược đối phó với kẻ t

Câu 2: Đọc các câu hỏi (mục 1. 2 SGK trang 15) và thực hiện các yêu cầu:

a. Thông qua văn bản đó, hoạt động giao tiếp diễn ra giữa các nhân vật giao tiếp nào?

b. Hoàn cảnh tiến hành hoạt động giao tiếp là gì?

c. Nội dung giao tiếp

d. Mục đích giao tiếp

e. Phương tiện ngôn ngữ và cách thức tổ chức văn bản có gì nổi bật.

Trả lời:

a. Thông qua văn bản này, HĐGT diễn ra giữa tác giả SGK (người viết) và HS lớp 10 (người đọc). Người viết ở lứa tuổi cao hơn, có vốn sống và trình độ hiểu biết cao hơn, có nghề nghiệp là nghiên cứu và giảng dạy văn học. Người đọc là HS lớp 10, trẻ tuổi, vốn sống và trình độ thấp hơn.

b. HĐGT được tiến hành trong hoàn cảnh của nền giáo dục quốc dân, trong các tiết học Ngữ Văn được tổ chức trong nhà trường, tức là hoàn cảnh có tính quy thức.

c. Nội dung giao tiếp thuộc lĩnh vực văn học, về đề tài Tổng quan văn học Việt Nam và bao gồm các nội dung cơ bản sau: các bộ phận hợp thành của VHVN, quá trình phát triển của VHVN, con người VN qua văn học.

d. Mục đích giao tiếp thông qua văn bản là:

+ Người viết: nhằm trình bày một cách tổng quan một số vấn đề cơ bản về văn học Việt Nam cho học sinh lớp 10.

+ Người đọc: tiếp nhận và lĩnh hội những kiến thức cơ bản về VHVN trong tiến trình lịch sử, đồng thời rèn luyện và nâng cao kĩ năng nhận thức, đánh giá các hiện tượng văn học, kĩ năng xây dựng và tạo lập văn bản.

e. Phương tiện và cách tổ chức văn bản:

+ Từ ngữ trong văn bản thuộc ngành khoa học xã hội với nhiều thuật ngữ văn học, các câu văn phức tạp, nhiều thành phần, nhiều vế nhưng mạch lạc, chặt chẽ.

+ Kết cấu của văn bản mạch lạc với hệ thống đề mục lớn nhỏ, với hệ thống luận điểm luận cứ rõ ràng, sử dụng các chữ số hoặc chữ cái đê đánh dấu đề mục.