Luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm

I - Từ sự việc và nhân vật đến đoạn văn tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm (trang 83 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1)

Hãy xây dựng một đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm.

Đề a : Chẳng may em đánh vỡ một lọ hoa đẹp.

- Bước 1 : Sự việc chính do sơ ý làm vỡ lọ hoa.

- Bước 2 : Lựa chọn ngôi kể: ngôi thứ nhất.

- Bước 3 : Xác định thứ tự kể :

+ Lọ hoa bị đánh vỡ trong trường hợp nào (thời gian, địa điểm) ?

+ Lọ hoa vỡ như thế nào ?

+ Mảnh vỡ được dọn ra sao ?

- Bước 4 : Xác định các yếu tố miêu tả và biểu cảm dùng trong đoạn văn tự sự sẽ viết

+ Hình dáng lọ hoa chưa vỡ

+ Hình dáng lọ hoa khi đã vỡ

+ Ý nghĩ sau khi làm vỡ lọ hoa

- Bước 5 : Viết thành đoạn văn theo những gợi ý ở trên.

II - Luyện tập

Câu 1 trang 84 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 : Cho sự việc và nhân vật sau đây : Sau khi bán chó, lão Hạc sang báo để ông giáo biết.

Trả lời:

Đoạn văn tham khảo :

Lão Hạc hàng ngày vẫn sang tỉ tê với tôi chuyện bán con Vàng, tôi biết lão yêu con Vàng như yêu chính đứa con, đứa cháu ruột của mình, chẳng đời nào lão chịu bán đâu. Thế mà sáng nay, lão vừa sang nhà tôi đã vội vàng báo ngay ” Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ!” Lão cứ cố tỏ ra vui vẻ nhưng cái mặt cười như sắp mếu của lão khiến tôi thương lão vô cùng. Đang ngồi trò chuyện tự nhiên lão mếu máo khóc như con nít. Lão Hạc cứ tự trách mình và kể lại tỉ mỉ chuyện lão bán con chó. Lão tự tưởng tượng ra con Vàng trách lão tệ bạc, rồi cứ thế lão dằn vặt vì “đánh lừa một con chó”.Tôi dù có an ủi thì lão vẫn cảm thấy chua xót và đau đớn khi bán cậu Vàng mà lão yêu quý.

Câu 2 trang 84 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 : Tìm trong truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao đoạn văn kể lại giây phút trên. Sau đó so sánh với đoạn văn của mình vừa viết để rút ra nhận xét :

Trả lời:

- Đoạn văn của Nam Cao đã kết hợp yếu tố miêu tả và biểu cảm ở chỗ : Sự việc trong đoạn văn của Nam Cao rất đơn giản, chỉ là việc lão Hạc báo tin đã bán cậu Vàng cho ông giáo biết, nhưng Nam Cao đã lồng vào đó các yếu tố miêu tả và biểu cảm rất đậm nét : Đó là việc ông tập trung tả lại chân dung đau khổ của lão Hạc với những chi tiết rất độc đáo : nụ cười như mếu, mặt lão ầng ậng nước, mặt lão đột nhiên co rúm lại, những vết nhăn xô lại, cái đầu lão ngoẹo về một bên, cái miệng móm mém mếu như con nít. Lão hu hu khóc.

- Những yếu tố miêu tả và biểu cảm đã giúp Nam Cao thể hiện được : khắc sâu vào lòng người đọc một lão Hạc khốn khổ về hình dáng bên ngoài và đặc biệt là thể hiện được rất sinh động sự đau đớn, quằn quại về tinh thần của một người trong giây phút ân hận, xót xa "già bằng này tuổi đầu rồi còn đánh lừa một con chó".