Trợ từ, thán từ

I - Trợ từ

Câu 1 phần I trang 69 - SGk Ngữ Văn 8 tập 1 : Nghĩa của các câu dưới đây có gì khác nhau ? Vì sao có sự khác nhau đó ?

Trả lời:

- Nó ăn hai bát cơm : nói lên một sự việc khách quan là : nó ăn hai bát cơm.

- Nó ăn những hai bát cơm : có thêm từ "những", ngoài việc diễn đạt một sự việc khách quan như trên, còn có ý nhấn mạnh nó ăn hai bát cơm là nhiều.

- Nó ăn có hai bát cơm : có thêm từ "có", ngoài việc diễn đạt một sự việc khách quan như câu 1, còn có ý nhấn mạnh nó ăn 2 bát cơm là ít.

Câu 2 phần I trang 69 - SGk Ngữ Văn 8 tập 1 : Các từ những và có trong các câu ở mục 1 đi kèm từ ngữ nào trong câu và biểu thị thái độ gì của người nói đối với sự việc ?

Trả lời:

Các từ "những" và "có" ở đay là từ dùng để biểu thị thái độ nhấn mạnh, đánh giá của người nói đối với sự vật, sự việc được nói đến ở trong câu.

Ghi nhớ : 

Trợ từ là những từ chuyên đi kèm một từ ngữ trong câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc được nói đến ở từ ngữ đó. Ví dụ : những, có, chính, đích, ngay,...

II - Thán từ

Câu 1 phần II trang 69 - SGk Ngữ Văn 8 tập 1 : Các từ này, a và vâng trong những đoạn trích sau đây biểu thị điều gì ,

Trả lời:

- Từ "này" là tiếng thốt ra để gây sự chú ý của người đối diện.

- Từ "A" trong trường hợp này là tiếng thốt ra để biểu thị sự tức giận khi nhận ra một điều gì đó không tốt.

- Từ "vâng" là thể hiện sự đáp lại lời người khác.

Câu 2 phần II trang 69 - SGk Ngữ Văn 8 tập 1 : Nhận xét về cách dùng các từ này, a và vâng bằng cách lựa chọn những câu trả lời đúng :

Trả lời:

a) Các từ ấy có thể làm thành một câu độc lập.

d) Các từ ấy có thể cùng những từ khác làm thành một câu và thường đứng đầu câu.

Ghi nhớ :

- Thán từ là những từ dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người nói hoặc dùng để gọi đáp. Thán từ thường đứng ở đầu câu, có khi nó được tách ra thành một câu đặc biệt.

- Thán từ gồm hai loại chính :

+ Thán từ bộc lộ tình cảm, cảm xúc : a, ái, ơ, ôi, ô hay, than ôi, trời ơi, ...

+ Thán từ gọi đáp : này, ơi, vâng, dạ, ừ, ...

III - Luyện tập

Câu 1 phần Luyện tập trang 70 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 : 

Trả lời:

Các câu có chứa trợ từ là :

a) Chính thầy hiệu trưởng đã tặng tôi quyển sách này.

c) Ngay tôi cũng không biết đến việc này.

g) Cô ấy đẹp ơi là đẹp.

i) Tôi nhắc anh những ba bốn lần mà anh vẫn quên.

Câu 2 phần Luyện tập trang 70 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 :  Giải thích nghĩa của các trợ từ in đậm trong những câu sau :

Trả lời:

a) Lấy : từ dùng để nhấn mạnh mức tối thiểu, không yêu cầu hơn.  

b) - Nguyên : chỉ có như thế, không có gì thêm, gì khác

- Đến : từ biểu thị ý nhấn mạnh về tính chất bất thường của một hiện tượng để làm nổi bật mức độ cao của một việc.

c) Cả : từ biểu thị ý nhấn mạnh về mức độ cao hơn.

Vâng, chiều em sẽ nấu cơm giúp chị. Cứ : từ biểu thị ý nhấn mạnh thêm về sắc thái khẳng định, không kể khách quan như thế nào 

Câu 3 phần Luyện tập trang 71 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 : Chỉ ra thán từ trong các câu dưới đây (trích từ tác phẩm Lão Hạc của Nam Cao).

Trả lời:

Các thán từ là :

a) này, à

b) ấy

c) vâng

d) chao ôi

e) hỡi ơi

Câu 4 phần Luyện tập trang 71 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 : Các thán từ in đậm trong những câu sau đây bộc lộ những cảm xúc gì ?

Trả lời:

Nghĩa của các thán từ :

a) - Ha ha : từ gợi tả tiếng cười to tỏ ý thoải mái.

- Ái ái : tiếng thốt lên khi bị đau đột ngột.

b) Than ôi : biểu thị sự đau buồn, thương tiếc.

Câu 5 phần Luyện tập trang 71 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 : Đặt năm câu với năm thán từ khác nhau.

- Ôi không ! Bạn đang làm cái gì thế ?

- Vâng, chiều em sẽ nấu cơm giúp chị.

- Ơ kìa ! Tôi đang làm phần đấy rồi mà !

- Trời ơi ! Con làm gì mà bày đồ bừa ra nhà thế ?

- Ôi, phong cảnh ở đây mới đẹp làm sao !

Câu 6 phần Luyện tập trang 71 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 :

 Trả lời:

Ý nghĩa câu tực ngữ ” Gọi dạ bảo vâng” khuyên chúng ta phải nghe những lời dạy bảo của cha mẹ và người bề trên. Cách xưng hô dạ – vâng biểu thị sự lễ phép.